آیت عظام: وحید خراسانی، صافی، نوری همدانی

احکام مسافر- آیت عظام: وحید خراسانی، صافی، نوری همدانی
نماز دانشجویان

 

پرسش1 :استادان و دانشجویان، در صورتی که بیش از ده روز با قصد اقامت در محل درس و تدریس می مانند، حکم نماز و روزه شان چگونه است؟
پاسخ :همه مراجع: برای این گونه افراد، نماز، تمام و روزه، صحیح است.

 

پرسش2: استادان و دانشجویان در صورتی که کمتر از ده روز در محل تحصیل و خوابگاه می مانند، تکلیف نماز و روزه شان چیست؟
پاسخ: آیت اللّه وحید خراسانی: اگر در هفته حداقل چهار روز بین وطن و دانشگاه رفت و آمد کند و این کار برای مدت یک سال یا بیشتر ادامه داشته باشد، آن جا در حکم وطن است و نماز در آن جا تمام و روزه صحیح است و در بین راه، باید احتیاط کند؛ یعنی نماز را تمام و شکسته بخواند و روزه بگیرد و قضای آن را نیز به جا آورد و اگر رفت و آمد سه روز باشد، در این مورد نیز باید احتیاط کند.
آیات عظام صافی، فاضل و نوری: استادان و دانشجویان، اگر در کمتر از ده روز، حداقل یک بار، بین وطن و دانشگاه رفت و آمد داشته باشند و این وضعیت، تا مدتی (حداقل چهار ماه)، ادامه داشته باشد - به طوری که نزد عرف، «سفر» کار آنان شمرده شود - نماز ایشان در محل تحصیل و بین راه، تمام و روزه، صحیح است.
تبصره 1: تمامی دانشجویان و استادان مذکور، هرگاه در طول مدت تحصیل بیش از ده روز در وطن خود بمانند و یا اولین مسافرت، شروع سال تحصیلی آنان باشد، باید نماز را در محل درس، شکسته بخوانند و روزه نگیرند؛ اما پس از یک رفت و برگشت میان وطن و محل تحصیل، نماز را کامل بخوانند و روزه را بگیرند.

 

پرسش3: دانشجویانی که در خوابگاه ده روز یا بیشتر می مانند و بین آن جا و محل تحصیل رفت و آمد می کنند و فاصلة بین آن دو، کمتر از چهار فرسخ شرعی (5/22 کیلومتر) است، حکم نماز و روزه شان چگونه است؟
پاسخ: آیات عظام بهجت، سیستانی، فاضل، صافی، مکارم، نوری و وحید: در فرض یاد شده، نماز، تمام و روزه، صحیح است.

 

پرسش4: اگر استاد یا دانشجو به طور اتفاقی، به شهری غیر از محل درس، مسافرت کند، نماز و روزه او چگونه است؟
پاسخ: همه مراجع (به جز سیستانی): نماز، شکسته است و روزه، صحیح نیست.
آیت اللّه سیستانی: نماز، تمام و روزه، صحیح است.

 

پرسش5: حکم نماز و روزه استادانی که یک یا چند روز در هفته، به محل تدریس (که فاصلة آن با وطن بیش از مسافت شرعی است)، رفت و آمد دارند؛ در دو صورت زیر در محل تدریس و بین راه چگونه است؟
پاسخ: آیات عظام بهجت، خامنه ای، فاضل و نوری: اگر رفت و آمد حداقل تا مدتی ادامه داشته باشد - که عرف، این کار را شغل او بداند - نماز، تمام و روزه، صحیح است.
آیت اللّه صافی: اگر رفت و آمد حد اقل برای مدت چهار ماه ادامه داشته باشد، نماز، تمام و روزه، صحیح است.
آیت اللّه وحید: اگر چهار روز در هفته را به محل تدریس رفت و آمد داشته باشند، نماز آنان تمام و روزه شان صحیح است. اگر سه روز در سفر باشند، بنابر احتیاط، بین نماز شکسته و تمام، جمع کنند و بنابر احتیاط، روزه بگیرند و قضای آن را نیز به جا آورند و اگر کمتر از سه روز باشد، نماز، شکسته است و روزه، صحیح نیست.

 

پرسش6: آیا محل تحصیل، در حکم وطن محسوب می شود؟
پاسخ: همة مراجع (به جز سیستانی، مکارم و وحید): خیر، در حکم وطن محسوب نمی شود.
آیت اللّه سیستانی: اگر برای مدت دو سال یا بیشتر، دو روز در هفته کاملاً می ماند، آن جا در حکم وطن است.
آیت اللّه مکارم: اگر برای مدت یک سال یا بیشتر، سه روز در هفته کاملاً می ماند، آن جا در حکم وطن است.
آیت اللّه وحید: اگر برای مدت یک سال یا بیشتر، چهار روز در هفته در سفر باشد، آن جا در حکم وطن است.

 

پرسش7: حکم نماز و روزة دانشجوی مسافر در سفر اول چگونه است؟
پاسخ: آیات عظام فاضل، نوری و صافی: در سفر اول، باید نماز را شکسته بخواند و روزه، صحیح نیست. و از سفر دوم نمازشان کامل و روزه شان صحیح است
آیت اللّه وحید: در ماه اول و دوم، باید احتیاط کند؛ یعنی نماز را شکسته و تمام بخواند و اگر روزه گرفت، آن را قضا کند.
آیت اللّه مکارم: باید در چند سفر اول، احتیاط کند؛ یعنی نماز را شکسته و تمام بخواند و اگر روزه گرفت، آن را قضا کند.

 

پرسش 8: دانشجویى به مدّت چهار سال در محلّى خوابگاه ـ یا منزل استیجارى ـ دارد و در ایّام تحصیل در آن محلّ مى ماند، حکم نماز او در ایّام تعطیلى و تابستان ـ بنا بر فرض تعطیلى ـ چگونه است؟به عنوان مثال : اگر یک یا دو روز در تابستان ـ که تعطیل است ـ به آن محلّ برود، حکم نماز او به چه صورت است ؟
پاسخ: آیت الله وحید: اگر در ایّام تحصیلى ، بیشترِ ایّام هفته را در آن محلّ مى مانده ، در این صورت نمازش در ایّام تعطیلى و تابستان تمام (چهار رکعتى) است؛ حتّى اگر فقط یک یا دو روز به آن جا برود.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):

 

پرسش9: شخصى براى تحصیل در دانشگاه یا خدمت سربازى و مانند آن ، به شهرى مى رود و آخر هفته به وطن بازمى گردد، حکم نماز و روزه او چیست ؟
پاسخ: این مسأله چند حالت دارد: حالت اوّل : حدّاقل به مدّت دو سال در آن مکان مى ماند؛ در این حالت، آن مکان براى او «مقرّ» (وطنِ حکمى)، به حساب مى آید، و نمازش کامل و روزه اش صحیح است . حالت دوّم : بین شش ماه تا کمتر از دو سال در آن جا مى ماند که در این حالت ، بنابر احتیاط آن مکان براى او «مقرّ» به حساب نمى آید، ولى نمازش تمام و روزه اش صحیح است . حالت سوّم : حداقل سه تا کمتر از شش ماه در آن مکان مى ماند که در این حالت ، حکم «مقرّ» را ندارد، ولى به خاطر کثیرالسفر بودن ، نماز کامل و روزه اش صحیح است . و امّا حکم نماز و روزه این گونه افراد در بین راه : این مسأله نیز چند حالت دارد: حالت اوّل : از یک تا چهار روز در ماه رفت و آمد دارد؛ در این حالت ، نمازش در بین راه شکسته است. حالت دوّم : از پنج تا چهارده روز رفت و آمد دارد؛ در این حالت ، بنابر احتیاط ، جمع کند (یعنى نمازش را هم تمام (چهار رکعتى) و هم شکسته بخواند).حالت سوّم : پانزده روز به بالا رفت و آمد دارد؛ در این حالت ، نمازش تمام و روزه اش صحیح است .

 

پرسش10: حکم شروع مجدد سفر بعد از اقامت ده روز در وطن چیست؟
پاسخ: مراجع معظم (به جز آیات عظام بهجت (ره) و سیستانی): کسانی که کثیرالسفر باشند و در زمان تعطیلات بیش از ده روز در وطن بمانند در اولین سفر بعد از اقامت در وطن نمازشان شکسته است و روزه نمی توانند بگیرند. ولی در رفت و آمدهای بعدی کم تر از ده روز نمازشان کامل و روزه شان صحیح است.
آیت الله بهجت (ره): اگر فاصله محل تحصیل بیش از 45 کیلومتر باشد از همان سفر اول نماز کامل و روزه صحیح است.
آیت الله سیستانی: برای کثیرالسفر همیشه نماز کامل و روزه صحیح است؛ مگر این که دو ماه پی در پی در وطن اقامت داشته باشد که در این صورت در دو هفته اول شروع سفر باید احتیاط شود [مقلدین ایشان در این احتیاط می توانند به مرجع دیگری رجوع کنند.]